شاید خواندن این جمله برای شما کمی ناخوشایند باشد و ممکن است که اصلاً نخواهید آن را بشنوید؛ اما باید به یاد داشته باشید که "پس از برداشتن بریس‌های ارتودنسی، درمان شما هنوز به پایان نرسیده است." زمانی که براکت‌های ارتودنسی از دندان‌های شما برداشته می‌شوند، وارد مرحله‌ی دیگری از ارتودنسی می‌شوید که شامل استفاده از ریتینر ارتودنسی یا نگهدارنده می‌شود. این نگهدارنده‌ها تقریباً برای همه‌ی افرادی که به ارتودنسی تحت درمان قرار گرفته‌اند، ضروری است تا از پایداری و ثبات نتیجه‌ی درمانشان اطمینان حاصل شود.
نگهدارنده ارتودنسی چیست؟
ریتینر، به عنوان یک نوع دستگاه ارتودنسی، در مراحل پایانی درمان برای حفظ نتایج ارتودنسی استفاده می‌شود و به آن نگهدارنده ارتودنسی نیز گفته می‌شود. این دستگاه به شما کمک می‌کند که حالت و موقعیت دندان‌هایتان را پس از برداشتن بریس‌ها حفظ کنید. واقعیت این است که اگر پس از اتمام درمان از این دستگاه مفید استفاده نکنید، ممکن است نتیجه‌ی ماه‌ها صبر و تحمل شما برای صاف شدن دندان‌هایتان از بین برود.
یکی از سوالات شما عزیزان از دکتر مهسا شریعتی، متخصص ارتودنسی کلینیک دندانپزشکی مایا، این است که بریس بهتره یا اینوزیلاین؟ برای رسیدن به پاسخ این سوال به مقاله بریس بهتر است یا اینویزیلاین؟ مراجعه کنید. در این مقاله بطور مفصل به این سوال پاسخ داده شده است.
روش ساخت ریتینر ارتودنسی:
متخصص ارتودنسی با استفاده از دندان‌های صاف و ارتونسی شده‌ی شما، قالبی تهیه می‌کند و سپس آن را به لابراتوار ارسال می‌کند. پس از چند روز، قالبی که معمولاً از مواد پلاستیکی تهیه شده و دقیقاً به اندازه‌ی دندان‌های شما ساخته شده است، آماده می‌شود. از آن به بعد، شما می‌توانید از این نگهدارنده برای تثبیت نتایج درمان ارتودنسی و صفحه‌بندی دندان‌هایتان استفاده کنید.
انواع آن‌ها چیست؟
بطور کلی، دو نوع ریتینر ارتودنسی وجود دارد که عبارتند از:
۱٫ نگهدارنده ارتودنسی ثابت:
این نوع ریتینر باید به مدت طولانی روی دندان‌های شما نصب باقی بماند. به عنوان مثال، ممکن است شما مجبور باشید بیش از یک سال از این نوع ریتینر استفاده کنید.
ریتینر ارتودنسی ثابت، از یک سیم قوس دار خاص تشکیل شده است که شبیه به سیم ارتودنسی عمل می‌کند. این سیم به فضای پشت دندان‌های بالا و پایین متصل شده و با کمک یک چسپ مخصوص ثابت محکم می‌شود. پس از اتمام دوره درمان با بریس، باید به‌طور طولانی از این نوع نگهدارنده‌ها برای حفظ نتایج درمان به پشت دندان‌های خود متصل نگه‌داشته شود. (البته متخصص ارتودنسی این کار را انجام می‌دهد.) یک نکته مهم در مراقبت از نگهدارنده ارتودنسی ثابت، دشواری تمیز کردن اطراف نگهدارنده پشت دندانی است که معمولاً می‌تواند چالش‌برانگیز باشد.
۲٫ نگهدارنده ارتودنسی متحرک:
این نوع ریتینر، قابلیت جابجایی دارد؛ به این معنا که لازم نیست همیشه آن را روی دندان‌هایتان قرار دهید. شما می‌توانید از آن به صورت متناوب استفاده کنید.
این دو نوع نگهدارنده ارتودنسی از نظر ظاهری باهم تفاوت‌هایی دارند.
ریتینر ارتودنسی متحرک به‌طور معمول از دو قسمت تشکیل شده است؛ قطعه‌ای از سیم و قطعه‌ای از آکریلیک یکدست رنگی. بخش آکریلیک بر روی کام دهان قرار می‌گیرد و بخش فلزی به دندان‌های جلویی شما متصل می‌شود. این نوع ریتینر ارتودنسی معمولاً برای دندان‌های فک بالا به کار می‌رود.
نگهدارنده ارتودنسی متحرک، دندان‌های شما را در موقعیت جدید صاف‌شده‌شان حفظ می‌کند و در عین حال به شما اجازه می‌دهد که به‌راحتی، هنگام خوردن یا نوشیدن، آن را بردارید و دوباره بگذارید. این ویژگی این نوع ریتینر، به شما انعطاف پذیری و آسانی در استفاده می‌دهد.
انواع نگهدارنده ارتودنسی متحرک:
هاولی احتمالاً یکی از متداول‌ترین نوع نگهدارنده‌های متحرک ارتودنسی است. اما علاوه بر آن، پلاک‌های ارتودنسی با کیفیتی مانند Essix، Vivera و Zendura نیز موجود هستند که می‌توانند به عنوان نگهدارنده‌های متحرکی برای حفظ موقعیت صاف‌شده دندان‌های شما عمل کنند. این پلاک‌ها در واقع به نوعی شبیه به اینویزیلاین‌ها هستند که به عنوان پلاک‌های ارتودنسی نامرئی مشهور می‌باشند.
نحوه استفاده از ریتینر ارتودنسی:
در ابتدا، باید روزانه از ریتینرها استفاده کنید. اما به مرور زمان و در اواخر دوره درمان، ممکن است به شما توصیه شود که تنها در آخر شب و هنگام خواب از این نگهدارنده‌ها استفاده کنید.
نکته‌های منفی مربوط به یک نگهدارنده متحرک عبارتند از احتمال شکسته شدن آن و همچنین تأثیر گرفتن از گرمای شدید که ممکن است آن را ذوب کند.
سوالات متداول:
من باید نگهدارنده متحرک انتخاب کنم یا نگهدارنده ثابت؟
بسته به نظر متخصص ارتودنسی و سلیقه شخصی خودتان، می‌توانید بین هر دو نوع نگهدارنده، یکی را برای خود انتخاب کنید.
چه مدت باید از نگهدارنده‌ها استفاده کنیم؟
متاسفانه نمی‌توان به صورت دقیق و قطعی گفت که تا چند روز، ماه یا حتی چند سال باید از این نگهدارنده‌ها استفاده کنید. حتی متخصص ارتودنسی نیز نمی‌تواند به این سوال یک پاسخ دقیق بدهد و معمولاً پاسخ‌ها همگی حدودی و تقریبی هستند.
از آنجا که نگهدارنده‌ها برای هر بیمار به صورت سفارشی ساخته می‌شوند، بازه زمانی استفاده نیز متفاوت خواهد بود. همچنین، نحوه مراقبت، نگهداری و تعهد در استفاده از ریتینر نیز بسیار مهم است. کسانی که به‌طور منظم و به روش صحیح از آن‌ها استفاده نکنند، ممکن است مدت زمان درمانشان بیشتر شود.
اگر از نگهدارنده ارتودنسی استفاده نکنم چه اتفاقی می‌افتد؟
در صورتی که دستگاه نگهدارنده خود را به‌طور کامل و به دقت طبق دستورالعمل متخصص ارتودنسی استفاده نکنید، احتمال وقوع اتفاقات بدی وجود دارد. دندان‌های شما ممکن است به جایی که قبلاً بوده‌اند برگردند، به اصطلاح "به حالت اولیه بازگردند". به عبارت دیگر، دندان‌های شما ممکن است تغییر موقعیت داده و دوباره کج شوند. این موضوع می‌تواند باعث هدر رفتن هزینه‌ها، زمان، و نیز ناکامی در تلاش‌های چندین و چند ماهه شما برای درمان و تنظیم دندان‌ها باشد. پس توجه به استفاده صحیح و منظم از نگهدارنده ارتودنسی بسیار حائز اهمیت است.