تنها در برخی از بیماران، مشاهده شده است که پس از درمان ارتودنسی، دندان‌ها مجددا نامنظم می‌شوند. اکثریت بیماران، تقریباً ۹۵٪، از نتایج درمان راضی هستند و تنها در ۵٪ موارد باقیمانده، احتمال بازگشت ارتودنسی وجود دارد. توجه داشته باشید که بازگشت درمان ارتودنسی دندان به صورت ناگهانی رخ نمی‌دهد و در طولانی مدت و به دلایل خاصی که در ادامه توضیح می‌دهیم، نامنظمی به صورت جزئی بازمی‌گردد.
علت اول: دندان‌ها عاشق حرکت کردن هستند:
قبل از اینکه وارد بحث شویم، مهم است که در همین ابتدای مقاله یک نکته را توضیح دهیم. باید بدانید که دندان‌ها بصورت طبیعی میل به جابجایی دارند. به این معنی که دندان‌ها تحت تاثیر برخی عوامل، به‌طور تدریجی و خیلی خیلی آرام، حرکت می‌کنند. این حرکات آنچنان کوچک و ظریف هستند که در طول عمر خود، به هیچ وجه متوجه این حرکات نمی‌شویم.
حرکات دندان‌ها معمولاً نتیجه چندین عامل است. از جمله مصرف مداوم غذا، صحبت کردن، برخورد یا ضربه، افزایش سن، از دست رفتن دندان‌ها و غیره. حتی اگر تمام دندان‌هایتان در ابتدا سالم و مرتب باشند، ممکن است در سن ۴۰ سالگی متوجه شوید که آنها نسبت به سن ۲۰ سالگیتان متفاوت شدند و ظاهر دندان‌هایتان تغییر کرده است.
دندان‌ها پس از درمان ارتودنسی نیز به ترک عادت نمی‌کنند!
گرچه با استفاده از ارتودنسی، دندان‌های شما به حالت بهینه و مرتب‌تری می‌رسند، اما ممکن است باز هم ناهماهنگ شوند. در گذشته (مثلاً ۲۰ سال پیش)، افراد فکر می‌کردند که پس از ارتودنسی، دندان‌هایشان برای همیشه مرتب باقی خواهند ماند. بنابراین، بحث بازگشت و ناهماهنگی دندان‌ها اکثراً در گذشته بود و امروزه به دلیل پیشرفت درمان‌ها و افزایش آگاهی بیماران، به ندرت رخ می‌دهد.
با این حال، امروزه ما می‌دانیم که خطر بازگشت و ناهماهنگی پس از درمان ارتودنسی وجود دارد، زیرا دندان‌ها ترک عادت نمی‌کنند و همچنان علاقه‌مند به جابجایی، حرکت و میل به نامنظم شدن دارند.
ما با استفاده از این روش‌ها، قابلیت حرکت دندان‌ها پس از درمان ارتودنسی را کنترل می‌کنیم:
ارتودنسی با وسایل مختلف و مرتب کردن دندان‌ها پایان کار درمان ارتودنسی نیست. در واقع، پس از برداشت وسایل، مرحله‌ای دیگر به نام "مرحله تثبیت ارتودنسی" وجود دارد که باید توجه ویژه‌ای به این مرحله داشته باشیم.
باتوجه به این اصل که می‌دانیم احتمال نامنظم شدن دندان‌ها پس از درمان ارتودنسی وجود دارد، اقداماتی انجام می‌دهیم تا نتایج درمان ثابت شده و دندان‌ها پس از درمان همچنان مرتب باقی بمانند. برای این منظور، از ریتینر یا نگهدارنده ارتودنسی استفاده می‌کنیم.
ریتینرها، وسایلی هستند که به پشت دندان‌ها یا روی آنها نصب می‌شوند و از جابجایی دندان‌ها جلوگیری می‌کنند. به‌طور ساده، آنها جلوی حرکت دندان‌ها را می‌گیرند. با استفاده صحیح از ریتینرها، امکان بازگشت به وضعیت قبل از ارتودنسی وجود نخواهد داشت.
پس چرا در برخی افراد شاهد برگشت ارتودنسی هستیم؟
اگرچه بیش از ۹۵ درصد از درمان‌های ارتودنسی موفقیت‌آمیز هستند (با فرض اینکه ارتودنتیست ماهری کار شما را انجام داده باشد) اما در ۵ درصد موارد ممکن است با برگشت ارتودنسی روبه‌رو شویم. چرا در این ۵ درصد از موارد، دندان‌ها ممکن است دوباره نامنظم شوند؟
چندین دلیل برای این مشکل وجود دارد که در زیر به برخی از این دلایل اشاره می‌کنیم.
عدم مهارت کافی تخصص:
مسئولیت انتخاب متخصص بر عهده خودتان است. برخی افراد به جای مراجعه به یک ارتودنتیست حرفه‌ای، به صورت اشتباه و غلط به مطب دندانپزشک عمومی مراجعه می‌کنند که واقعاً توانایی انجام درمان‌های ارتودنسی را ندارند. اگر طرح درمان ارتودنسی به درستی انجام نشود و با وضعیت شما متناسب نباشد و به درستی انتخاب و پیگیری نشود، قطعاً با عوارض ارتودنسی، عدم تحقق نتایج دلخواه و نیاز به درمان مجدد روبرو خواهید شد.
عدم استفاده صحیح از نگهدارنده‌ها
پس از برداشت وسایل ارتودنسی، باید به درستی و طبق آموزش متخصص ارتودنسی، از ریتینرها استفاده کنید. اگر به درستی از آنها استفاده نکنید یا به طور کلی آنها را نادیده بگیرید، به سرعت بازگشت ارتودنسی را تجربه خواهید کرد.
عدم رعایت بهداشت دهان و دندان:
حتی در صورت استفاده از ریتینرها، اگر بهداشت دهان و دندان را رعایت نکنید، احتمال برگشت ارتودنسی و ناهماهنگی دندان‌ها وجود دارد. عدم رعایت بهداشت دهان و دندان می‌تواند به بروز بیماری‌های لثه منجر شود. در حالت پیشرفته، این بیماری ممکن است با لغزش دندان‌ها همراه باشد، که به معنای فضای کافی برای حرکت و نامنظمی دندان‌ها می‌باشد.
علاوه بر این، پوسیدگی دندان به دنبال عدم رعایت بهداشت دهان و دندان و عدم ترمیم به موقع، می‌تواند باعث از بین رفتن دندان‌ها شود. از دست رفتن دندان‌ها به معنای ایجاد فاصله بین آنها است، که همچنین منجر به جابجایی و ناهماهنگی دندان‌ها خواهد شد.
عدم رعایت راهنماها و دستورالعمل‌های متخصص:
مصرف غذاهای سفت و سخت، داشتن برنامه غذایی نامتوازن، داشتن یک سبک زندگی خطرناک و ناسالم، ممکن است شما را به مواجهه مجدد با برگشت ارتودنسی بیاندازد. بنابراین، ضروری است که به توصیه‌ها و دستورالعمل‌های متخصص ارتودنسی توجه کنید. در صورت عدم رعایت این موارد، ممکن است با شکست درمان مواجه شوید.
برخورد ضربه به صورت:
گاهی اوقات، برخورد ضربه به صورت می‌تواند باعث وارد شدن آسیب به لثه و ریشه دندان‌ها شود. این برخوردها بیشتر به صورت اتفاقی رخ می‌دهند و ما باید تلاش کنیم تا از قبل از وقوع آنها پیشگیری کنیم.
دندان قروچه:
دندان قروچه کردن و عادت به انجام این کار به معنای فشردن دندان‌ها به یکدیگر به صورت ارادی یا غیرارادی است. این عادت می‌تواند باعث کج شدن دندان‌ها و تخریب نتایج ارتودنسی در طولانی‌مدت شود.