قطعا برای شما همپیش آمده که خواستید از خوردن یک بستنی خوش طعم و سرد لذت ببرید ولی درد دندان، لذت خوردن بستنی را از شما گرفته است. یا حتی ممکن است بعد از خوردن یک قاشق سوپ داغ یا یک لیوان چای لب سوز، دردی در دندان خود احساس کرده باشید. دردی که مطمئنید به واسطه خوردن یک چیز سرد یا یک چیز گرم بوجود آمده و قبل از آن همچنین دردی را در دندان خود احساس نمی‌کردید. باید بگوییم که اگر چنین دردی را احساس کردید، نگران نباشید، چون شما تنها نیستید و افراد زیادی به دلایل متعددی دچار حساسیت دندانی یا به قول انگلیسی زبان‌ها tooth sensitivity می‌شوند.
حساسیت دندانی چیست؟
حساسیت دندان به معنای تجربه درد در هنگام مصرف غذاها و نوشیدنی‌های سرد یا گرم است. این درد، ناشی از افتادن بافت لثه یا فاصله‌گرفتن دندان‌ها از لثه است. در ادامه، دلایل و علل ایجاد حساسیت دندان را به شما توضیح می‌دهیم.
چرا دندان‌ها حساس می‌شوند؟
برخی افراد به دلیل دارا بودن مینای نازک‌تر (پوشش خارجی دندان‌ها) از دیگران، دندان‌های حساس‌تری دارند. عوامل مختلفی مانند فرسایش دندان، مصرف نوشیدنی‌ها و غذاهای اسیدی، و برس‌زدن (مسواک زدن) با فشار زیاد می‌توانند منجر به ساییدگی مینای دندان شوند. همچنین، عوامل دیگری نیز ممکن است به وقوع این وضعیت منجر شوند که عبارتند از:
- فرورفتگی لثه
- دندان قروچه
- رفلاکس معده
- بیماری‌های لثه
- وجود دندان‌های ترک خورده
- وجود دندان‌های آسیب دیده
- بعد از انجام اقدامات دندانپزشکی
- شرایطی که باعث استفراغ مکرر می‌شوند
- استفاده از برخی محصولات سفید کننده دندان
نحوه شناسایی دندان‌های حساس:
در صورت تجربه حساسیت شدید دندانی، بهترین کار این است که به مطب دندانپزشکی مراجعه کنید تا دندانپزشک وضعیت دندان‌های شما را ارزیابی کنند. در ابتدا، دندانپزشک با معاینه بصری وضعیت دندان‌ها را بررسی می‌کند و در صورت تشخیص پوسیدگی یا حفره، ممکن است نیاز به بررسی بیشتر و گرفتن عکس‌های رادیوگرافی داشته باشید.
راهکارهایی جهت درمان دندان‌های حساس شده:
برای درمان و کاهش این عارضه، می‌توان از روش‌های درمانی زیر استفاده کرد:
درمان‌های اولیه:
- استفاده از خمیر دندان‌های مخصوص دندان‌های حساس. این خمیر دندان‌ها بدون مواد تحریک‌کننده بوده و ممکن است دارای مواد حساسیت‌زدایی باشند که از ناراحتی ناشی از حرکت به سمت عصب دندان جلوگیری می‌کند.
- استفاده از دهانشویه‌های مخصوص دندان‌های حساس.
- استفاده از مسواک‌های نرم برای مسواک‌زدن به صورت ملایم و اصولی.
در صورتی که این روش‌ها به کاهش حساسیت دندانی منجر نشوند، می‌توان با دندانپزشک خود در مورد تجویز خمیر دندان و دهانشویه‌های مناسب مشورت کرد.
استفاده از ژل فلوراید:
جهت درمان دندان‌های حساس ممکن است تا دندانپزشک ژل فلوراید و یا دیگر موارد حساسیت‌زدا را توصیه کند.
سیلانت تراپی:
اگر پوشش محافظ ریشه‌ها از بین رفته و عارضه حساسیت دندانی ایجاد شده باشد، می‌توانید از روش درمانی موثری به نام فیشور سیلانت تراپی بهره ببرید. این روش با استفاده از سیلانت مخصوص به قسمتی که دچار درد شده است، اجرا می‌شود و می‌تواند به کاهش حساسیت دندان‌ها کمک کند.
عصب کشی:
در صورت شدید بودن درد دندان، احتمالاً نیاز به عملیات عصب کشی وجود دارد. در این روش، عصب‌های داخلی دندان یا پالپ پاکسازی و تمیز شده و درد بهبود می‌یابد.
پیوند لثه:
در مواقعی که بافت لثه به‌طور قابل توجهی تخریب شده باشد و ریشه دندان‌ها آشکار شده باشد، استفاده از روش پیوند لثه جهت بهبود و درمان مورد نیاز است. در این روش، بخش کوچکی از بافت نرم از دیگر مناطق دهان برداشته و به منطقه مورد نیاز پیوند داده می‌شود. این اقدام موجب حفاظت از ریشه‌های بیرون آمده دندان و کاهش حساسیت دندان‌ها می‌شود.
استفاده کردن از نایت گارد:
در صورتی که دندان قروچه‌ای باعث بروز این حساسیت شده باشد، دندانپزشک ممکن است استفاده از نایت گارد را به شما توصیه کند. در این روش، ابتدا قالبی از دندان‌ها تهیه شده و سپس در لابراتور، پلاک مخصوصی برایتان ساخته می‌شود. نایت گارد از وارد شدن فشارهای دندانی جلوگیری کرده و به بهبود این عارضه کمک می‌کند.
برای کاهش حساسیت دندانی، چیکار کنم؟
برای پیشگیری از حساسیت دندانی، می‌توانید به نکات زیر توجه کنید:
- دندان‌هایتان را دو بار در روز مسواک بزنید و از نخ دندان استفاده کنید تا از بیماری‌های لثه جلوگیری کنید.
- اطمینان حاصل کنید که تمام قسمت‌های دهان‌تان، از جمله فضاهای بین دندان‌ها و خط لثه، کاملاً تمیز باشند.
- مسواک زدن را به طور آرام و ملایم انجام دهید؛ به یاد داشته باشید که اعمال فشار زیاد می‌تواند مینای دندان را تضعیف کند.
- از مصرف غذاها و نوشیدنی‌های اسیدی پرهیز کنید.
- از خمیر دندان حاوی مواد حساسیت زدایی استفاده کنید تا دندان‌هایتان در برابر حساسیت محافظت شوند.
- محصولات دندانی حاوی فلوراید را انتخاب کنید.
- در صورت داشتن دندان قروچه، با دندانپزشک خود مشورت کنید تا با اقدامات محافظتی، به حفظ دندان‌هایتان کمک کنید.
- بهتر است هر ۶ ماه یک بار برای چکاپ دندانی به مرکز دندانپزشکی مراجعه نمایید.
چه سوالاتی باید از دندانپزشکم بپرسم؟
- چرا دندان‌های من حساس هستند؟
- آیا برای درمان دندان‌های حساسم به درمان خاصی نیاز دارم؟
- آیا درمان‌هایی وجود دارد که بتواند از حساسیت دندان‌ها در آینده جلوگیری کند؟
- چه محصولات بدون نسخه‌ای را پیشنهاد می‌کنید؟
- هر چند وقت یکبار باید دندان‌ها را تمیز کنم؟
سوالات متداول:
در این بخش به تعدادی از سوالات متداول شما در مورد حساست دندانی پاسخ می‌دهیم:
کی به مطب دندانپزشکی مراجعه کنم؟
اگر به مدت چند هفته با تمام تدابیری که در این مقاله با شما به اشتراک گذاشتیم، تلاش کرده‌اید اما حساسیت دندانی شما بهبود نیافت، بهتر است وقت خود را برای مراجعه به مطب دندانپزشکی در نظر بگیرید.
آیا حساسیت دندان یک مشکل معمول است؟
بله، حساسیت دندانی به طور بسیار رایج است و تخمین زده شده است که حدود ۴۰ درصد از افراد با این مشکل مواجه هستند. این حساسیت ممکن است در طول زمان کاهش یابد یا بهبود یابد.
کدام موارد باعث حساسیت دندان می‌شوند؟
- تماس با هوا
- مصرف آب سرد
- مصرف شیرینی‌ها
- مصرف مواد غذایی اسیدی ( غذاهای اسیدی شامل: نوشابه، آب نبات‌های چسبناک، کربوهیدرات‌های با قند بالا می‌باشد. همه این موارد به مینای دندان حمله می‌کنند.)
- مصرف غذاها و نوشیدنی‌های بسیار گرم
- مصرف غذاها و نوشیدنی‌های بسیار سرد
بجای غذاها و نوشیدنی‌های اسیدی چی بخوریم؟
- شیر
- پنیر
- ماست ساده
- میوه‌ها و سبزیجات سرشار از فیبر
این موارد دهان شما را مرطوب می‌کنند و به مبارزه با اسید و باکتری‌هایی که می توانند به دندان‌های شما آسیب وارد کنند، کمک می کنند. همچنین می‌توانید چای سبز یا سیاه بنوشید یا آدامس بدون قند بجوید.
در کدام سنین دندان‌ها حساسیت بیشتری نشان می‌دهند؟
در حالی که حساسیت دندان می تواند در هر سنی رخ دهد، مطالعات نشان می‌دهد که این حساسیت اغلب در بزرگسالان بین ۲۰ تا ۵۰ سال احساس می‌شود، که بیشترین موارد از ۳۰ تا ۴۰ سالگی رخ می‌دهد. تحلیل رفتن لثه یکی از دلایل اصلی ایجاد دندان‌های حساس است.
آیا کمبود ویتامین می‌تواند دلیلی بر حساس شدن دندان‌ها باشد؟
مشخص شده است که کمبود برخی ویتامین‌ها و مواد معدنی می‌تواند منجر به ایجاد دندان‌های حساس شود. ظاهراً این ویتامین‌ها و مواد معدنی شامل کلسیم، ویتامین D و ویتامین B12 است. کلسیم یک ماده معدنی شناخته شده است که به ساخت استخوان‌ها کمک می‌کند. اگر بدن کمبود کلسیم داشته باشد، شروع به استخراج کلسیم از استخوان‌ها و دندان‌ها می‌کند و آنها را تضعیف می‌کند.
آیا جرم‌گیری می‌تواند باعث حساسیت دندان‌ها شود؟
پس از اتمام جرم گیری و روت پلنینگ، ممکن است برای چند روز ناراحتی جزئی در اطراف دندان و افزایش حساسیت به گرما و سرما (و گاهی اوقات شیرینی ها) تا چهار تا شش هفته احساس کنید. این یک دوره طبیعی در درمان است.