احتمالاً تصور میکنید که بیشتر افرادی که به مطب ما مراجعه میکنند، تنها مشکلاتی مانند ازدحام، شلوغی و کجی دندان دارند. اما در واقع، اینها فقط بخشی از مسائل کوچکی است که ما با استفاده از ارتودنسی برطرف میکنیم. در واقع، بسیاری از بیماران با مشکلات فکی مختلف نیز به ما مراجعه میکنند که بهطور قابل توجهی پیچیدهتر و ناهنجارتر از کجی دندانها هستند. یکی از این مشکلات، مالاکلوژنی به نام اوربایت (یا جلوگرایی فک بالا) است که در این مقاله بهطور کامل با این مشکل و مراحل درمان ارتودنسی آن آشنا خواهید شد.
توضیحات دکتر شریعتی را در این باره در مقاله انواع حالات فک و دندان ببینید.
مال اکلوژن چیست؟
در انتهای مقدمه، شما به کلمه "مال اکلوژن" توجه کردید. قبل از بحث درباره اوربایت، به طور خلاصه توضیح میدهیم که مال اکلوژن چیست و چه ارتباطی با موضوع ما دارد.
به زبان ساده، مال اکلوژن به عدم هماهنگی بین دندانها و فکها اشاره دارد. این درست مقابل اکلوژن قرار میگیرد. اکلوژن به معنای هماهنگی و تناسب طبیعی بین فک و دندانها است. هرگونه اختلال در این هماهنگی باعث بروز مال اکلوژن یا عدم هماهنگی و ارتباط نادرست بین فک و دندان میشود.
اوربایت چیست؟
در ادامه درباره اوربایت صحبت میکنیم. اگر به کلمه "بایت" در عبارت OverBite توجه کنید، در اصطلاح ارتودنسی تقریباً مشابه کلمه اکلوژن است. به معنای ارتباط بین دو فک بالا و پایین است. در حالت طبیعی، آنها با هم همپوشانی داشته و فقط فک بالا چند میلیمتر جلوتر از فک پایین قرار میگیرد. این را به عنوان اکلوژن و بایت میشناسیم.
هنگامی که همپوشانی و هماهنگی بین فک بالا و پایین به درستی برقرار نشود، به آن بایت نادرست یا به عبارتی ساده "بدبایت" میگویند. به عنوان مثال، اگر فک بالا بیش از حد جلوتر از فک پایین قرار گیرد، آن را اوربایت مینامیم. برعکس، اگر فک پایین جلوتر از فک بالا باشد، آن را آندربایت میگویند. بنابراین، پسوندهای "اور" و "آندر" به فکهای بالا و پایین اشاره دارند.
از عمده دلایل جلوزدگی فک بالا چیست؟
بیایید درباره علت اوربایت یا جلوگرایی فک بالا صحبت کنیم. این علت را باید در رابطه با اندازه فکها و دندانها بررسی کنیم. در برخی افراد، ممکن است اندازه یکی از فکها یا دندانها کوچکتر یا بزرگتر از حد طبیعی باشد، که باعث جلوگرایی فک بالا میشود. در موارد زیر، ما با اندربایت روبرو هستیم:
۱٫ زمانی که فک بالا اندازه طبیعی دارد، اما فک پایین کوچکتر است.
۲٫ زمانی که اندازه فک بالا بهطور غیرطبیعی بزرگ است، اما فک پایین در حالت طبیعی قرار دارد.
اما چرا باید اندازه فک غیرطبیعی باشد؟ چه عواملی باعث تغییر در اندازه استخوان فک میشود و در نتیجه اوربایت یا سایر مشکلات مال اکلوژنی ایجاد میشود؟
در بیشتر موارد، علت اصلی این مشکل به ژنتیک برمیگردد. به عبارت دیگر، شما ژنهای ناهنجاری فکی را از والدین به ارث میبرید و در نتیجه جلوگرایی فک بالا را تجربه میکنید. علاوه بر ژنتیک، موارد زیر نیز میتوانند منجر به ایجاد اوربایت شوند:
در نوزادان و کودکان:
در مورد نوزادان و کودکان، برخی عادتها ممکن است باعث بروز مشکلاتی شود. این عادتها شامل مکیدن انگشت، استفاده مداوم و بیاندازه از پستانک، و همچنین استفاده بیش از حد از بطری است.
در نوجوانان و بزرگسالان:
در مورد نوجوانان و بزرگسالان، برخی عادتها و مسائل مرتبط با دندان و فک ممکن است وجود داشته باشد. این اعمال شامل جویدن ناخن، جویدن مکرر اشیاء، عدم جایگزین کردن دندانهایی که از بین رفتهاند، سندروم مفصل گیجگاهی-فکی و دندان قروچه میشود.
در صورت درمان نکرد اوربایت چه اتفاقی میافتد؟
در صورتی که اوربایت را درمان نکنیم، میتواند عوارض قابل توجهی در سلامتی ایجاد کند. به عنوان مثال، ممکن است آسیب جبرانناپذیری به دندانها وارد شود، سندروم مفصل گیجگاهی-فکی تشکیل شود و جلوگیری از بروز اختلالات جدی در فک بالا بدتر شود.
علاوه بر این، سایر عوارض عدم درمان اوربایت شامل موارد زیر میشوند:
- افزایش احتمال پوسیدگی دندانها
- بروز بیماریهای لثه
- درد در منطقه فک
- سردردهای شدید
- ناراحتی یا درد در هنگام خوردن غذا
- مشکل در باز و بسته کردن کامل دهان
- آپنه در خواب
- مشکلات در صحبت کردن
علاوه بر این، یک اوربایت درمان نشده میتواند ساختار صورت را به طرز چشمگیری تغییر دهد و منجر به مسائلی مانند کاهش اعتماد به نفس شود. در صورتی که اوربایت در دوران کودکی شدید باشد و به تدریج بدتر شود، در دوران بلوغ مشکلات جدی از نظر ظاهری و زیبایی ایجاد خواهد کرد.
درمان جلوزدگی فک بالا چیست؟
درمان جلوگیری از جلوگرایی فک بالا تنها با تخصص و تجربه یک ارتودنتیست یا جراح فک امکانپذیر است. از این رو، نباید تعجب کرد که دندانپزشکان عمومی و سایر تخصصهای دندانپزشکی، هنگام تشخیص علائم جلوگرایی فک، بیمار را مستقیماً به یک ارتودنتیست متخصص ارجاع میدهند.
درمان اوربایت به طور عمومی در هر سنی امکانپذیر است، اما کیفیت درمان و نتایج آن بستگی به گروه سنی مختلف دارد. به عنوان مثال، درمان جلوگرایی فک بالا در کودکان آسانتر و نتایج بهتری را به همراه دارد. این به دلیل این است که فک کودک هنوز در فرآیند رشد قرار دارد و با استفاده از ارتودنسی فانکشنال و پیشگیرانه، قابل هدایت و اصلاح است. با افزایش سن، مدت زمان درمان طولانیتر میشود و علاوه بر هزینههای ارتودنسی بیشتر، ممکن است نیاز به جراحی فک نیز احساس شود.
درمان اوربایت در کودکان
درمان اوربایت در کودکان شامل روشهای مختلفی است. این روشها شامل موارد زیر میشوند: